Strona główna Zdrowie Badania w ciąży Kalendarz badań USG w ciąży: USG genetyczne między 11. a 14. tygodniem ciąży USG genetyczne między 11. a 14. tygodniem ciąży powinno zostać wykonane przed upływem 13. tygodnia i 6. dnia ciąży. Warunkiem jest również odpowiednia długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu – musi ona wynosić od 45 do 84 mm. Badanie to nazywane jest potocznie „USG genetycznym” i powinno być wykonane w każdej ciąży. Wykonuje się je za pomocą głowicy przezbrzusznej, a tylko w przypadku znacznej otyłości – przezpochwowej. USG genetyczne płodu to nieinwazyjne badanie genetyczne, pozwalające ocenić wysokość ryzyka wad genetycznych, takich jak: zespół Downa, Pateau, czy Edwardsa. Spis treściKtóre badania w ciąży są obowiązkowe? USG genetyczne między 11. a 14. tygodniem ciąży jest refundowane, jeśli skierowanie wystawia lekarz, który ma umowę z NFZ (bez refundacji kosztuje ok. 250 zł). Celem badania jest wstępna ocena wszystkich narządów płodu, ocena ryzyka wystąpienia u płodu najczęstszych chorób będących skutkiem wad chromosomalnych (zespoły Downa, Edwardsa i Pataua) oraz ocena wieku ciążowego. Każda nieprawidłowość lub wątpliwość powinna stanowić wskazanie do badania płodu w ośrodku referencyjnym. Czytaj też: Badania prenatalne: na czym polegają i kiedy je wykonać? USG w ciąży: słowniczek skrótów CR L – długość ciemieniowo-siedzeniowaFHR – częstość bicia serca płoduNT – przezierność fałdu karkowegoNB – kość nosowaDV – przepływ w przewodzie żylnymBPD – wymiar poprzeczny główkiHC – obwód główkiAC – obwód brzuszkaFL – długość kości udowejEFW – szacowana masa płodu Które badania w ciąży są obowiązkowe? Jakie badania są obowiązkowe w ciąży? Co dokładnie jest oceniane? wiek ciąży – w tym okresie można go ocenić z dokładnością do 7–10 dni. Jest to ważne, gdy masz nieregularne miesiączki, bo wtedy wiek obliczony na podstawie daty ostatniej miesiączki jest niedokładny budowa zewnętrzna i anatomiczna płodu - oglądane są: głowa, tułów, kończyny dolne i górne, mierzona jest długość ciemieniowo-siedzeniowa (CRL), czyli długość dziecka od czubka głowy do pośladków. Oceniane są również narządy wewnętrzne: mózg, żołądek, pęcherz moczowy, kręgosłup oraz serce. Ocena serca obejmuje jego budowę, lokalizację, częstość bicia (FHR). W tym okresie ciąży FHR wynosi zwykle 150–170 uderzeń na minutę. parametrem mogącym świadczyć o zwiększonym ryzyku najczęstszych aberracji chromosomowych jest tzw. przezierność fałdu karkowego (NT). Jest to zbiorniczek płynu na karku, który występuje u każdego dziecka w tym okresie rozwoju. Zwykle szerokość tego zbiorniczka wynosi 1–3 mm, duża ilość płynu (powyżej 2,5 mm) może wskazywać – ale nie musi – na chorobę. Szczególnie wyraźną zależność znaleziono tu z zespołem Downa, ale istnieje też związek np. z chorobami serca i innych narządów. Czasami oceniane są również: obecność kości nosowej (NB) – jej brak jest charakterystyczny dla dzieci z zespołem Downa przepływ krwi w przewodzie żylnym (DV); przewód żylny to wyjątkowe naczynie, które występuje tylko w życiu płodowym: łączy żyłę pępowinową z żyłą prowadzącą krew do serca, nieprawidłowy przepływ w tym naczyniu jest charakterystyczny dla dzieci z wadami serca i zespołami genetycznymi (Downa, Edwardsa i Pataua). Co mówią wyniki? Wyniki badania określają tylko statystyczne prawdopodobieństwo wystąpienia wspomnianych już chorób na podstawie wieku matki. Istnieją oparte na statystyce dane, ile kobiet w danym wieku rodzi dziecko z chorobą Downa, np. dla 32 lat ryzyko wynosi 1:447, tzn., że jedna na 447 kobiet w tym wieku rodzi dziecko chore. Wynik 1:100 to podwyższone ryzyko, ale nadal oznacza, że w grupie 100 kobiet tylko jedna urodzi chore dziecko. Gdy wynik badania wyniesie 1:2233, to znaczy, że w grupie 2233 kobiet tylko jedna miałaby dziecko chore, a więc ryzyko jest bardzo małe. Jednak to badanie nigdy nie daje stuprocentowej gwarancji, że dziecko będzie całkowicie zdrowe. Rozwiąż test o zdrowiu Więcej z działu Badania w ciąży

USG w ciąży to badanie obowiązkowe i powinno być wykonane minimum 3-krotnie. Czy to oznacza, że lekarz nie może wykonać więcej USG? Kiedy jest wskazanie do częstszych kontroli za pomocą aparatu obrazowego? W których miesiącach USG jest konieczne? Wyjaśniamy. USG w ciąży – po co je wykonywać? Jeszcze nie tak dawno (w czasach, gdy rodziły nasze mamy) pomysł podglądania dziecka w brzuchu był traktowany jako czysta fantazja. Dziś jednak USG jest na porządku dziennym i przeprowadza się je kilkakrotnie, a nawet częściej, u każdej kobiety w ciąży. W jakim celu wykonuje się to badanie? Przede wszystkim służy ono rozpoznaniu rozwoju ciąży, rozwoju płodu, stanu łożyska czy wykryciu ewentualnych nieprawidłowości. Jeśli podczas USG wykryte zostaną wady lub choroby, lekarz kieruje pacjentkę do specjalistycznego ośrodka, gdzie przeprowadzana jest dalsza diagnostyka i podejmuje się plan leczenia, a także plan postępowania po narodzinach (np. daje to możliwość rodzenia w ośrodku, który specjalizuje się w leczeniu danej wady, dzięki czemu dziecko już od pierwszych chwil na świecie zyska profesjonalną, najlepszą opiekę, co da mu więcej szans na wyleczenie). Jeżeli wady są bardzo poważne, może powstać możliwość podjęcia decyzji na temat dalszej kontynuacji ciąży. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, w ciąży należy wykonać 3 badania USG, a zakres każdego z nich jest inny. Ponadto zaleca się dodatkowe badania USG w zależności od indywidualnej sytuacji kobiety. Czy USG może szkodzić w ciąży? Obecnie nie istnieją żadne badania, które potwierdzałyby, że USG wpływa niekorzystnie na rozwój ciąży i płodu. Jedynym wyjątkiem mogą być zbyt częste i zbyt długie ekspozycje na USG techniką dopplerowską (podczas tego badania wzrost temperatury jest większy), jednak tego typu USG raczej nie wykonuje się w ciąży – ewentualnie na jej początku podczas pierwszego badania (do 11-12 tygodnia), a później lekarz wykonuje USG przez brzuch. Więcej na temat szkodliwości USG w ciąży pisaliśmy w osobnym artykule. Jeśli zatem istnieją medyczne wskazania do dodatkowych badań USG w ciąży, należy je wykonywać tak często, jak jest to potrzebne. Tym bardziej, że USG jest nieinwazyjne i naprawdę bezpieczne, a co najważniejsze, nierzadko RATUJE życie dziecka, ponieważ pozwala wykryć wiele nieprawidłowości i podjąć skutecznie działania terapeutyczne. Kalendarz badań USG w ciąży Poniżej przedstawiamy kolejność badań USG w ciąży. Każde z nich służy rozpoznaniu prawidłowego rozwoju płodu czy też wykryciu ewentualnych wad/nieprawidłowości w rozwoju ciąży lub płodu. 1. USG do 10 tygodnia ciąży – potwierdzenie ciąży Tego badania nie ma w ogólnych wytycznych opieki okołoporodowej, jednak stanowi ono standard w wielu gabinetach. Jego wykonanie rekomenduje ponadto Sekcja Ultrasonografii PTG. Jest ono pierwszym badaniem, które ma potwierdzić ciążę po wyniku dodatnim z testu ciążowego i ewentualnie badania beta-hcg. Do 10 tygodnia USG wykonuje się sondą dopochwową. Celem badania jest: potwierdzenie lub wykluczenie ciąży, określenie lokalizacji ciąży (czy nie doszło do ciąży pozamacicznej), określenie obecności i lokalizacji pęcherzyka ciążowego, sprawdzenie długości zarodka oraz czynności serca, sprawdzenie ilości zarodków, kosmówek i owodni, sprawdzenie obecności pęcherzyka żółtkowego, sprawdzenie stanu macicy oraz szyjki macicy (ich kształt, wielkość, budowa, występowanie mięśniaków czy innych wad itd.), a także lokalizacji i struktury jajników i jajowodów. Czego możemy się dowiedzieć z badania? Przede wszystkim tego, czy doszło do ciąży, czy jest ona prawidłowo zlokalizowana (ciąża pozamaciczna może bowiem stanowić poważne zagrożenie dla życia kobiety), a także czy jest pojedyncza, czy mnoga. 2. USG między 11 a 14 tygodniem ciąży – ryzyko wad Badanie między 11 a 14 tygodniem ciąży wykonuje się w celu rozpoznania ewentualnych wad – jest to tzw. pierwsze badanie prenatalne lub badanie genetyczne (badanie prenatalne I trymestru). Przeprowadza się je już za pomocą głowicy przezbrzusznej, a nie dopochwowej (chyba że występuje znaczna otyłość – wówczas może się okazać, że konieczne jest użycie sondy dopochwowej). Podczas USG lekarz sprawdza długość ciemieniowo-siedzeniową – powinna ona mieścić się między 45 a 84 mm. Celem tego badania jest przede wszystkim ocena narządów płodu, a także ocena ryzyka wystąpienia różnych chorób powstających w wyniku wad chromosomalnych. Mowa o zespole Edwardsa, Patau czy Downa. Ponadto ocenia się wiek ciążowy i wyznacza się termin porodu z USG (ten termin później bierze się za wyznacznik aż do końca ciąży). Lekarz sprawdza, czy ciąża jest prawidłowa, oceniając jej wiek (można ją ocenić z dokładnością do 10 dni), budowę anatomiczną płodu, a także budowę zewnętrzną (sprawdza się CRL, tułów, głowę, kończyny, mózg, żołądek, serce, kręgosłup, pęcherz moczowy). Istotne w tym miejscu jest badanie serca płodu – określa się jego budowę, lokalizację, a także prawidłowość pracy (powinno występować od 150 do 170 uderzeń na minutę). Istotny jest ponadto parametr określający przezierność fałdu karkowego. Jeżeli szerokość jest duża, może to wskazywać na chorobę (np. zespół Downa, choroby serca, choroby innych narządów). Sprawdza się ponadto obecność kości nosowej (brak wskazuje na zespół Downa), przepływy krwi w przewodzie żylnym (nieprawidłowe przepływy są charakterystyczne dla wad serca lub zespołów genetycznych). Wyniki badania prenatalnego USG pierwszego trymestru określają statystyczne prawdopodobieństwo, że wystąpią powyżej wypisane choroby. Do określania wyniku brany jest również wiek matki – im jest on wyższy, tym większe ryzyko, że wspomniane wady się pojawią. Badanie jednak nigdy nie daje 100% gwarancji, że dziecko będzie całkowicie zdrowe. 3. USG między 18 a 22 tygodniem ciąży – przepływy, badanie serca, wady Między 18 a 22 tygodniem ciąży często wykonuje się badanie kardiologiczne płodu, którego celem jest określenie budowy serca i wykrycie ewentualnych wad (np. wad zastawek czy wad rytmu). To jednak dodatkowe badanie i nie musi być wykonywane w prawidłowej ciąży. Dodatkowym badaniem jest też USG dopplerowskie (wykonuje się je w drugim lub trzecim trymestrze), gdy ciąża nie przebiega prawidłowo – np. jest nadciśnienie tętnicze lub hipotrofia płodu. Wykonuje się wówczas ocenę przepływów krwi z naczyniach (i na tej podstawie wnioskuje się, czy łożysko pracuje dobrze i czy płód jest odpowiednio dotleniony). Między 18 a 22 tygodniem ciąży powinno się wykonać tzw. drugie badanie prenatalne (badanie genetyczne drugiego trymestru) – trzeba je przeprowadzić u każdej ciężarnej (niezależnie od tego, czy ciąża jest prawidłowa, czy powikłana). Celem jest dokonanie oceny anatomii płodu pod kątem wad wrodzonych. Ponadto określa się przybliżony wiek ciąży i masę płodu. Ocenie podlega mózg, twarz (pod kątem rozszczepu górnej wargi), szyja, czaszka, płuca, żebra, serce, żołądek, nerki, pęcherz moczowy, jelita kręgosłup, dłonie i stopy. Podczas tego badania zwykle rodzice dowiadują się także o płci dziecka. Lekarz ocena ponadto położenie łożyska, ilości wód płodowych (czy jest ich wystarczająco), a także szyjkę macicy. Badanie pozwala odpowiedzieć na wiele ważnych pytań, np. czy dziecko rośnie prawidłowo, czy nie ma różnych wad (np. wad serca i innych chorób), czy występuje mało- lub wielowodzie, czy szyjka macicy jest zamknięta. W badaniu określony zostanie także wiek ciąży i masa płodu, jednak są to wartości przybliżone (wiek ciąży można oszacować z dokładnością ok. 2-3 tygodnie). 4. USG między 28 a 32 tygodniem ciąży – potwierdzenie To tzw. trzecie badanie prenatalne (badanie genetyczne trzeciego trymestru), które również jest obowiązkowe dla wszystkich ciężarnych. Celem badania jest głównie ocena rozwoju płodu, jego położenia, położenia łożyska w stosunku do szyjki macicy, ilość płynu owodniowego, stan szyjki macicy, pozycję płodu (czy dziecko jest odwrócone główkowo czy w inny sposób – ale oczywiście położenie dziecka na tym etapie może jeszcze ulec zmianie). Wyniki z tego badania dają nam zatem informacje na temat tego, czy wszystko jest w porządku z dzieckiem, czy nie ma nieprawidłowości – np. przodującego łożyska. Również można określić wagę płodu i wiek ciąży, ale tak jak wcześniej, są to dane przybliżone, niedokładne. Czy wszystkie USG w ciąży są darmowe? Kobiety w ciąży są objęte opieką medyczną na koszt państwa w każdym przypadku – nawet wtedy, gdy nie są nigdzie ubezpieczone. Ciężarne mogą więc skorzystać z pakietu wizyt u ginekologa, a także badań (np. morfologia krwi czy badanie moczu) oraz oczywiście z porodu w szpitalu. Ważne jest jednak, aby lekarz miał kontrakt z NFZ, aby rzeczywiście wizyty u niego oraz skierowania na badania były refundowane. Jeżeli prowadzimy ciążę nie na NFZ, tylko prywatnie (płacimy za wizyty u ginekologa), wówczas również badania z krwi czy z moczu (wszystkie badania laboratoryjne) są odpłatne. Również wizyta z badaniem USG jest wówczas droższa od standardowej. W przypadku prowadzenia ciąży na NFZ, wszystkie badania USG oraz wszystkie badania laboratoryjne zlecone przez lekarza są bezpłatne. Wyjątkiem są tzw. badania USG genetyczne 3D i 4D połączone z testami – te są bezpłatne dla kobiet po 35. roku życia (występuje wówczas wyższe ryzyko wystąpienia wad genetycznych), a wcześniej są niestety płatne. Z drugiej strony zwykłe badanie prenatalne (bez testów genetycznych z krwi – samo USG na standardowym sprzęcie 2D) jest darmowe dla wszystkich kobiet i nie trzeba wykonywać 3D lub 4D oraz testów z krwi, jeżeli nie ma do tego wskazań – wystarczające mogą okazać się zwykłe badania USG u lekarza prowadzącego na standardowym sprzęcie. Poza powyżej opisanymi badaniami, lekarz może zalecić dodatkowe badania. Bardzo często praktykuje się badania co wizytę – czyli średnio co miesiąc, a pod koniec ciąży co tydzień-dwa. Jest to praktykowane zarówno u lekarzy przyjmujących prywatnie (chociaż to zależy od funduszy pacjentki – czy zgadza się na wyższy koszt wizyty, z powodu wykonania USG), jak i na fundusz NFZ.

Technologia diagnostyczna zrobiła w ciągu pokolenia ogromny krok naprzód. Nasze mamy czy babcie mogły marzyć o zrobieniu badania USG w ciąży. Dzisiaj nie tylko dużo wcześniej znamy płeć i ilość dzieci, ale możemy wykrywać wiele poważnych schorzeń i wad genetycznych. Wiele z nich, jak wady serca, operuje się jeszcze w fazie prenatalnej! Oprócz wskazań zdrowotnych badanie USG 4D czy film z USG to pamiątka do rodzinnego albumu. Ogromną zaletą badań ultrasonograficznych jest ich bezpieczeństwo zarówno dla mamy, jak i dla maluszka. Kiedy pierwsze USG, czyli podejrzenie ciąży USG dopochwowe czy brzuszne? Czy USG w ciąży jest bezpieczne? Badanie USG genetyczne między 11 i 14 tygodniem ciąży USG połówkowe między 18 i 22 tygodniem ciąży Badanie USG między 28 i 32 tygodniem ciąży USG a NFZ, czyli ile jest refundowane Badania USG 3D i USG 4D Inne badania w ciąży – echo serca i USG Doppler Kiedy widać ciążę na USG i wsparcie taty przy badaniu Kiedy pierwsze USG, czyli podejrzenie ciąży W momencie, kiedy podejrzewamy ciążę, zwykle pierwsze kroki kierujemy do apteki po test ciążowy . Współczesne testy są bardzo dokładne, więc standardowo w gabinecie usłyszymy od lekarza “Gratuluję, jest pani w ciąży. Tu jest skierowanie na USG.” Pierwsze USG wykonuje się metodą dopochwową. Służy głównie potwierdzeniu ciąży oraz zlokalizowaniu zarodka. Lekarz wykonujący badanie zwróci szczególną uwagę na to czy jest zlokalizowany wewnątrz czy poza macicą. Niestety ciąża pozamaciczna zagraża życiu kobiety i musi zostać usunięta. Przeczytaj także: Ciąża pozamaciczna (inaczej ektopowa) może doprowadzić do śmierci kobiety. Objawy, leczenie Co jeszcze sprawdza pierwsze USG? Obecność, położenie, liczbę i kształt pęcherzyków ciążowych i zarodków. Każde dziecko jest zmierzone i ocenione pod względem nieprawidłowości, podobnie jak pęcherzyk żółtkowy. Od 40. dnia ciąży, czyli około 6-7. tygodnia słychać już bicie serca i widać pierwsze ruchy. Oprócz malucha poddana ocenie jest także mama i jej narząd rodny. Lekarz sprawdza kształt i budowę macicy i szyjki oraz budowę przydatków. Przeczytaj także: Test ciążowy – kiedy zrobić, czy jest wiarygodny? USG dopochwowe czy przezbrzuszne? Czy USG w ciąży jest bezpieczne? We wczesnych etapach ciąży używa się sondy dopochwowej, która ma wyższą częstotliwość (7-7,5 Mhz) i mniej powłok ciała po drodze. Dzięki temu dużo wyraźniejszy jest obraz jajników oraz małego zarodka. W przypadku problemów z szyjką macicy jest też jedyną metodą obrazową. USG dopochwowe stosuje się zwykle do 12. tygodnia, ale można nawet do 20-21. tygodnia ciąży. Sondę przezbrzuszną używa się od 11. tygodnia. Dobór metody zależy od budowy macicy, ułożenia płodu i stopnia otyłości kobiety. USG to nieinwazyjne i bezpieczne badanie. Fale ultrasonograficzne to fale akustyczne, a każda tkanka ma inny współczynnik ich pochłaniania. Dzięki tym różnicom aparat może zobrazować wnętrze macicy na zasadzie echolokacji. Nawet Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) potwierdza, że USG nie ma żadnego negatywnego wpływu na organizm dziecka i kobiety. Poza tym fale ultrasonograficzne są wykorzystywane w przyrodzie przez na przykład nietoperze, ssaki wodne i ryby. Badanie USG genetyczne między 11 i 14 tygodniem ciąży Jest to pierwsze poważne badanie USG, gdzie bardzo istotny jest termin. Musi zostać wykonane przed ukończeniem 14. tygodnia, ponieważ tylko wtedy można ocenić przezierność fałdu karkowego. Popularnie nazywane jest USG genetyczne, ponieważ oprócz oceny rozwoju i rozmiarów płodu, ocenia się ryzyko wystąpienia chorób genetycznych jak zespół Downa, Pataua i Edwardsa. Pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży dowiesz się o: dokładnym wieku ciąży i planowanym terminie porodu. Informacja ta jest istotna dla pań z nieregularną miesiączką lub takich, gdzie pojawiło się plamienie we wczesnym etapie ciąży. wielkości swojego maleństwa, czyli długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL) od czubka głowy do pośladków. kształtności i ilości kończyn górnych i dolnych, budowie tułowia i główki prawidłowym rozwoju mózgu, kręgosłupa, żołądka i pęcherza moczowego. budowie i częstości bicia serca (FHR), które powinno wynosić około 150-170 uderzeń na minutę przezierności fałdu karkowego (NT), norma to 1-3 mm. Większy fałd, powyżej 2,5 mm może wskazywać na zespół Downa lub choroby serca i narządów wewnętrznych. Wtedy pacjentka zostaje skierowana na badania dodatkowe. stanie macicy ruchach dziecka Dodatkowo sprawdzane są też: przepływ krwi w przewodzie żylnym (DV) między żyłą pępowinową i sercem. Jeśli jest nieprawidłowy może wskazywać na wady serca lub choroby genetyczne. brak kości nosowej (NB) jest kolejną wskazówką przy podejrzeniu zespołu Downa. W przypadku wykrycia nieprawidłowości pacjentka musi wykonać kolejne badanie płynu owodniowego pobranego poprzez amniopunkcję. Wskazówki z USG nie są jednoznacznym wyrokiem, ale pokazują podwyższone ryzyko urodzenia chorego dziecka. Ryzyko jest wyliczane na podstawie wieku kobiety. U 20-latki jest to stosunek 1:1600, w wieku 35 lat już 1:350, a u 40-latek nawet 1 do 100. Dopiero wyniki badań komórek z owodni są jednoznaczne. Oznaczenia na opisie USG: CRL – długość ciemieniowo-siedzeniowa BPD – wymiar poprzeczny głowy HC – obwód głowy AC – obwód brzucha FL – długość kości udowej EFW – szacowana waga płodu FHR – częstość bicia serca płodu NT – przezierność fałdu karkowego NB – kość nosowa DV – przepływ w przewodzie żylnym USG połówkowe między 18 i 22 tygodniami ciąży Gdy szczęśliwa przyszła mama jest już w połowie ciąży nadchodzi czas na kolejne USG – połówkowe. Wykonuje się je między 18. i 22. tygodniem ciąży, najczęściej przezbrzusznie, chociaż zdarzają się jeszcze badania dopochwowe. Na USG połówkowym poznamy rozwój: głowy, twarzy i mózgu kośćca – kręgosłupa, kończyn, żeber narządów wewnętrznych – płuc, żołądka, jelit, pęcherza moczowego i nerek serca W połowie ciąży można już określić płeć dziecka. Powtórnie ocenia się przybliżony wiek i masę płodu. Różnice w wieku mogą dochodzić do 2-3 tygodni, a w masie do 10%. Dla lekarza ważne jest położenie łożyska i szyjki macicy, a także ilość płynu owodniowego. Najczęstsze nieprawidłowości to mało- lub wielowodzie oraz przedwczesne rozwarcie szyjki macicy. Wtedy zalecany jest oszczędniejszy tryb życia i regulacja przyjmowanych płynów. Badanie USG między 28 i 32 tygodniem ciąży Ostatnie obowiązkowe USG wykonuje się w trzecim trymestrze pomiędzy 28. a 32. tygodniem ciąży. Podobnie jak w USG połówkowym ocenia się rozwój płodu i jego położenie. Dodatkowo zaznacza się pozycję w macicy. Rozbieżności względem wieku i masy są jeszcze większe niż przy poprzedniej wizycie. W ciąży najważniejsze są trzy badania USG: – między 11. i 14. tygodniem tzw. genetyczne – pomiędzy 18. i 22. tygodniem tzw. połówkowe – między 28. i 32. tygodniem W razie wątpliwości ciężarna może zostać skierowana na badania dodatkowe np. USG 3D, echo serca, Dopplera lub amniopunkcję. USG a NFZ, czyli ile jest refundowane Polskie Towarzystwo Ginekologiczne za minimalną ilość badań uznaje trzy. Tyle też refunduje oficjalnie NFZ. Najczęściej jednak darmowe jest pierwsze badanie stwierdzające ciążę i ostatnie USG przed porodem. Realnie każda pacjentka jest przebadana cztery-pięć razy. Czasem zdarza się, że za nadmiarowe USG będziemy musiały zapłacić. W zależności od miasta i gabinetu są to kwoty rzędu 100-250 zł. Jeszcze więcej trzeba wydać za USG 3D i 4 D – około 200-300 złotych. Mówimy oczywiście o ciąży, która przebiega bez komplikacji. W razie powikłań zlecenie USG może być częstsze, aby dokładnie monitorować stan dziecka. NFZ sfinansuje wtedy też inne badania dodatkowe jak na przykład echo serca. Częściej z badań muszą korzystać kobiety z nadciśnieniem i cukrzycą oraz w ciąży mnogiej. Przeczytaj także: Jakie są koszty badań prenatalnych Badania USG 3D i USG 4D W ostatnich czasach modne staje się zrobienie kolorowego zdjęcia (USG 3D) lub filmu (USG 4D) swojemu maluszkowi jako rodzinnej pamiątki. Na pewno takie materiały i podgląd dziecka jeszcze przed porodem umacniają więzi rodziców do malucha. USG 3D to także okazja dla lekarza na dokładniejsze przyjrzenie się dziecku. Klasyczny obraz dwuwymiarowy jest zniekształcony przez powłoki i narządy przyszłej mamy. Jest też obrazem “live”, czyli dziecko widać jedynie od strony, gdzie jest sensor. W USG 3D można wynikowy portret obracać w dowolnym kierunku i dostrzec nieprawidłowości, których na USG 2D nie widać. Można również do niego wracać i analizować w późniejszym czasie. Daje także dokładniejszą odpowiedź o istnieniu kości nosowych, a co za tym idzie część kobiet unika inwazyjnej amniopunkcji. Technologia USG 4D jest jak na razie na tyle nowa, że nie stwierdzono jej większej przydatności niż USG 3D. Inne badania w ciąży – echo serca i USG Doppler W razie wątpliwości lub wskazań medycznych ciężarna może zostać skierowana na dodatkowe badania podobne do klasycznego USG. Pierwsze z nich to echo serca, wykonywane zwykle około tygodnia. Jest to bardzo dokładne badanie serduszka, na sprzęcie o dużo większej rozdzielczości. W czasie echa serca ocenia się budowę narządu, prawidłowość rytmu, wykrywa wady serca lub zastawek. Drugi rodzaj badania dodatkowego ultrasonograficznego jest USG Dopplerowskie. Przeprowadza się je w trzecim (czasem drugim) trymestrze, tylko u pań z nieprawidłowym przebiegiem ciąży. Ocenia przepływ krwi, a co za tym idzie natlenienie i odżywienie dziecka. Aparat Dopperowski zwiększa temperaturę w macicy, co może mieć wpływ na płód, jako jedyne z badań USG. Niektóre z nowoczesnych aparatów USG mają wbudowany moduł dopplerowski, który jest bezpieczny. Kiedy widać ciążę na USG i wsparcie taty przy badaniu Najwcześniej zarodek widać w tygodniu ciąży, ma on zaledwie 2-3 mm. W tygodniu pojawia się słyszalne bicie serca. Płeć można określić najwcześniej w 14. tygodniu ciąży, ale wiele zależy od ułożenia płodu i doświadczenia lekarza. Więcej pewności uzyskamy przy badaniu połówkowym. Może się jednak zdarzyć, szczególnie przy ciąży mnogiej, że narządy płciowe będą zasłonięte i niejednoznaczne prawie do samego porodu. Przy każdej wizycie u ginekologa i badaniu USG może być obecna osoba towarzysząca, jeśli pacjentka wyrazi takie życzenie. Zwykle jest to tata lub przyszli dziadkowie dziecka. Wsparcie partnera jest istotne dla dobrego samopoczucia kobiety, ale nie jest obligatoryjne. Jeśli tata jest zapracowany i ma do wyboru towarzyszenie tylko przy jednym badaniu, najczęściej wybiera to w połowie ciąży. Na USG połówkowym zobaczy płeć i całkiem już rozpoznawalny kształt płodu. Źródła: – Chołubek G. red., Ultradźwięki w położnictwie – bezpieczeństwo coraz większe?, Zdrowie Publiczne nr 122, 2012, str. 100-103 – Zespół Downa a wiek rodziców. Wywiad z genetykiem dr hab. Robertem Śmiglem, , data dostępu: Autor: Kuba „Pierwsze USG wykonuje się metodą dopochwową. Służy głównie potwierdzeniu ciąży oraz zlokalizowaniu zarodka.”

Badania wykonywane w okresie ciąży pozwalają w porę wykryć różne nieprawidłowości i im przeciwdziałać. Przez całe 9 miesięcy będziesz musiała wykonać szereg testów, aby sprawdzić, czy dziecko rozwija się prawidłowo i czy ty nie masz problemów zdrowotnych. Podczas każdej wizyty kontrolnej lekarz zważy cię, zmierzy ciśnienie krwi i wykona badanie ginekologiczne. Z gabinetu wyjdziesz także z plikiem skierowań do laboratorium na badania krwi i moczu. Sprawdź, jakie badania obowiązkowe należy wykonać w ciąży i po co. Podajemy też dokładny harmonogram badań z uwzględnieniem tygodni ciąży, w których wykonuje się określone badania. Spis treści: Jakie badania w ciąży Badania w ciąży – kiedy się je wykonuje Kalendarz badań w ciąży Badania w ciąży – lista typów badań ich znaczenie: Badanie krwi w ciąży Badania moczu w ciąży Badanie glukozy w ciąży Test obciążenia glukozą w ciąży Badanie USG w ciąży Dodatkowe badania zalecane w ciąży Bezpłatne badania w ciąży Jakie badania należy wykonać w ciąży? O tym, jakie badania powinna wykonać ciężarna, decyduje ginekolog położnik na podstawie indywidualnych potrzeb i wskazań. Regulują to rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardów organizacyjnych opieki okołoporodowej. Podczas wizyt kontrolnych przyszłą mamę czekają badania podmiotowe (zebranie wywiadu i ocena ryzyka ciąży) oraz przedmiotowe, np. oceniające ciśnienie krwi, przybieranie na wadze, pracę serca płodu i jego ruchy. Przez cała ciążę regularnie wykonuje się również badania krwi i moczu oraz przynajmniej trzy razy – USG płodu. W konkretnych tygodniach przypadają bardziej szczegółowe badania. Badania w ciąży – kiedy się je wykonuje? Poniżej podajemy listę badań obowiązkowych i zalecanych opracowaną przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. Pogrupowaliśmy je według tygodni, w których należy je wykonać. Do 10 tygodnia ciąży Badania obowiązkowe: grupa krwi i Rh. przeciwciała odpornościowe – np. badanie w kierunku toksoplazmozy morfologia krwi badanie ogólne moczu badanie stężenia glukozy we krwi na czczo VDRL. Badania zalecane do 10 tygodnia ciąży: konsultację u stomatologa badania: HIV, HCV, badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG i IgM) badanie w kierunku różyczki. Badania w czasie wizyty u ginekologa: badanie z użyciem wziernika ocena pH wydzieliny pochwy badanie cytologiczne pomiar ciśnienia krwi badanie piersi pomiar wzrostu i masy ciała Na tej podstawie lekarz wstępnie oceni ryzyko związane z ciążą. Dodatkowe informacje: VDRL to test w kierunku kiły. Wykonuje się go na początku ciąży i w 37. tygodniu. Krętek kiły potrafi przenikać przez łożysko i uszkadzać płód. Może też przyczyniać się do poronienia lub śmierci wewnątrzmacicznej płodu. Między 11 a 14 tygodniem ciąży Badania obowiązkowe: pierwsze badanie USG płodu. Badania zalecane: badanie ogólne moczu. test PAPP-A, beta HCG. Badania w trakcie wizyty u ginekologa: badanie z użyciem wziernika ocena pH wydzieliny pochwy pomiar ciśnienia krwi pomiar masy ciała ponowna ocena ryzyka związanego z ciążą. Dodatkowe informacje: Na tym etapie ciąży wykonuje się USG przezpochwowe. Badanie jest w pełni bezpieczne dla ciebie i dla płodu. Podczas badania lekarz sprawdzi, gdzie umiejscowiła się ciąża, czy serce płodu pracuje, sprawdzi stan kosmówki, czyli jednej z błon płodowych, sprawdzi też przezierność karkową płodu, która pozwala wstępnie ocenić ryzyko wystąpienia wad genetycznych. Na podstawie pierwszego USG lekarz określi też wiek ciąży. Między 15 a 20 tygodniem ciąży Badania obowiązkowe: morfologia krwi badanie ogólne moczu przeciwciała anty-Rh. Badania zalecane: badanie w kierunku wad uwarunkowanych genetycznie: test potrójny – beta HCG, Estriol, AFP) Badania podczas wizyty u ginekologa: badanie z użyciem wziernika ocena pH wydzieliny pochwy pomiar ciśnienia krwi pomiar masy ciała ponownie ocenia się ryzyko związane z ciążą. Dodatkowe informacje: Jeśli w badaniu przeciwciał anty-Rh nie stwierdzi się obecności przeciwciał anty-Rh, badanie należy powtórzyć między 28. a 30. tygodniem ciąży. Jeżeli badanie na tym etapie ciąży wykaże obecność przeciwciał anty-Rh, trzeba określić ich rodzaju i poziom, a następnie badanie należy powtarzać przeważnie co 4 tygodnie. Chodzi o to, aby zapobiegać ewentualnym skutkom konfliktu serologicznego. Między 21 a 26 tygodniem ciąży Badania obowiązkowe: badanie stężenia glukozy po doustnym podaniu 75 g glukozy badanie USG badanie ogólne moczu. Badania zalecane: badanie w kierunku toksoplazmozy u kobiet z ujemnym wynikiem w I trymestrze. Badania podczas wizyty u ginekologa: ocenia czynność serca płodu badanie z użyciem wziernika ocena pH wydzieliny pochwy pomiar ciśnienia krwi pomiar masy ciała ponownie ocenia się ryzyko związane z ciążą. Dodatkowe informacje: Test obciążenia glukozą najlepiej zrobić. ok. 24 tygodnia ciąży, składa się on z 4 etapów: Pobranie krwi i określenie poziomu cukru na czczo Wypicie roztworu 75 g glukozy Pobranie krwi i określenie poziomu cukru godzinę po wypiciu roztworu Zmierzenie poziomu cukru 2 godziny po wypiciu glukozy. Jeśli wynik testu obciążenia glukozą potwierdzi cukrzycę ciężarnych, ginekolog skieruje ciężarną do diabetologa. Konieczna będzie dieta, a czasem także podawanie insuliny. Między 27 a 32 tygodniem ciąży Badania obowiązkowe: morfologię krwi badanie ogólne moczu przeciwciała odpornościowe badanie USG. Badania podczas wizyty u ginekologa: ocena czynności serca płodu, badanie z użyciem wziernika, ocena pH wydzieliny pochwy, pomiar ciśnienia krwi pomiar masy ciała ponownie ocenia się ryzyko związane z ciążą. Dodatkowe informacje: Lekarz powinien zaproponować podanie immunoglobuliny anty-D kobietom Rh ujemnym bez przeciwciał anty-D (w 28-30 tygodniu ciąży). W czasie drugiego badania USG lekarz dokładnie obejrzy płód. Na tym etapie można już ocenić rozwój mózgu, sprawdzić, czy narządy dziecka i jego kręgosłup zbudowane są prawidłowo (czy nie ma rozszczepu kręgosłupa) i czy łożysko funkcjonuje tak, jak powinno. Na tym etapie można już sprawdzić płeć dziecka. Na tym etapie warto rozpocząć przygotowania do porodu, połogu, karmienia piersią i rodzicielstwa, dlatego lekarz powinien zapytać o takie przygotowania, np. o udział w szkole rodzenia. Między 33 a 37 tygodniem ciąży Badania obowiązkowe: morfologia krwi badanie ogólne moczu. Badania zalecane: posiew w kierunku paciorkowców β-hemolizujących VDRL, HIV, HCV w grupie kobiet ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym lub indywidualnym ryzykiem zakażenia. GBS – posiew z pochwy. Podczas wizyty u ginekologa: badanie położnicze ocenę wymiarów miednicy badanie z użyciem wziernika ocenę pH wydzieliny z pochwy ocenę czynności serca płodu pomiar ciśnienia tętniczego krwi badanie piersi pomiar masy ciała. Dodatkowe informacje: Badania VDRL, HIV i HCV to badanie w kierunku chorób zakaźnych. Ich wykrycie daje możliwość ochrony dziecka. Np. w przypadku HIV ciążę kończy się cesarskim cięciem, a dziecko powinno być karmione mieszankami mlecznymi a nie piersią. Między 38 a 39 tygodniem ciąży Badania obowiązkowe: badanie ogólne moczu. Podczas wizyty u ginekologa: badanie położnicze ocena czynności serca płodu pomiar ciśnienia tętniczego pomiar masy ciała. Po 40 tygodniu ciąży Badania zalecane: badanie ultrasonograficzne z oceną masy płodu oraz regularne wykonywanie badania KTG. Badania podczas wizyty u ginekologa: badanie położnicze ocena czynności serca płodu pomiar ciśnienia tętniczego krwi i ewentualnie pomiar masy ciała. Dodatkowe informacje: KTG to badanie pozwalające ocenić pracę serca dziecka i czynność skurczową macicy, a także sprawdzić, jak dziecko reaguje na skurcze, jeśli akurat podczas badania jakiś wystąpi. Na podstawie badania KTG lekarze oceniają stan płodu i decydują, czy można dać dziecku jeszcze czas, czy poród należy wywołać. Kalendarz badań w ciąży Pilnowanie terminów badań jest istotne dla prawidłowego przebiegu ciąży. Ich kolejność nie jest przypadkowa. Niektóre wystarczy zrobić raz lub dwa, inne powtarza się systematycznie przed każdą wizytą u ginekologa. Regularne analizy krwi i moczu pozwalają wykryć wiele zaburzeń, zanim staną się one niebezpieczne dla ciężarnej i jej dziecka. W razie potrzeby lekarz może zalecić stosowanie diety (np. gdy powodem kłopotów jest cukrzyca) lub leków (jeśli np. stwierdzi rozpoczynającą się anemię). Pobierz i wydrukuj harmonogram badań w ciąży tydzień po tygodniu. Kalendarz badań w ciąży do druku: Badania w ciąży – lista typów badań ich znaczenie Pierwsza wizyta ciążowa powinna przypaść przed upływem 10. tygodnia ciąży. To ważne, by na tym wczesnym etapie ciąży rozpocząć regularne badania. W tym czasie wykonywane jest pierwsze badanie ginekologiczne ciężarnej oraz podstawowa ocena stanu zdrowia. Najważniejsze badania obowiązkowe na początku ciąży: USG. Pierwsze USG można zrobić już między 6. a 8. tygodniem ciąży (sondą przezpochwową). Badanie ma na celu potwierdzenie ciąży, określenie wieku ciążowego zarodka, sprawdzenie, czy jest prawidłowo zagnieżdżony. Jest nieinwazyjne, całkowicie bezpieczne dla dziecka. Badania krwi (morfologia i oznaczenie grupy krwi). Badanie cytologiczne. Lekarz zleci to badanie, jeśli nie robiłaś go przez ostatnie 6 miesięcy. Wymaz z szyjki macicy jest analizowany pod kątem obecności zmian, które nieleczone mogłyby przekształcić się w nowotwór. Pomiar poziomu cukru. Kontrola stomatologiczna. Kobiety w ciąży zgłaszają się na kontrole do lekarza co 4 tygodnie, po 20. tygodniu ciąży – co 3 tygodnie, po 32. tygodniu – co 2 tygodnie, a po 36. tygodniu nawet co tydzień. Oczywiście, jeśli zauważysz jakieś niepokojące objawy, od razu idź do ginekologa. Badania prenatalne w ciąży Innym typem badań są badania genetyczne. Badania prenatalne (oprócz USG) wykonywane są z powodu wskazań (np. wieku ciężarnej lub chorób i zaburzeń w wywiadzie rodzinnym). W tym wypadkach refundowane są przez NFZ. Dostępne są także odpłatne badania prenatalne z krwi. Badania prenatalne w ciąży to USG w tygodniu ciąży to obowiązkowe badanie dla wszystkich ciężarnych, pozwala wykryć nieprawidłowości wskazujące na wady genetyczne. Test PAPP-A to kolejny krok po wzbudzającym wątpliwość badaniu USG. Amniopunkcja to inwazyjne badanie polegające na pobraniu igłą próbki wód płodowych i ich analizie pod kątem wad płodu. Jeśli ciężarna skończyła 35 lat albo w rodzinie zdarzają się wady genetyczne, lekarz może zaproponować dodatkowe badania, które wykluczą chorobę genetyczną dziecka. Ich wykonanie nie jest obowiązkowe, decyzję podejmuje kobieta. Badanie krwi w ciąży Na początku ciąży zapewne wykonasz badanie poziomu hCG, żeby potwierdzić, że spodziewasz się dziecka. Badanie hormonu beta hCG jest wiarygodniejsze od zwykłego testu ciążowego. Potem czeka cię jeszcze wielokrotne pobieranie krwi! Skierowanie na ogólną morfologię w ciąży otrzymasz minimum 5 razy. Do tego dochodzą inne badania diagnostyczne. Parametry krwi, które dokładnie monitoruje się w ciąży – morfologia w ciąży: leukocyty (krwinki białe) erytrocyty (krwinki czerwone) hematokryt (wskaźnik gęstości krwi) hemoglobina (barwnik krwinek czerwonych, przenoszący tlen i dwutlenek węgla) Morfologię w ciąży robi się po to, aby sprawdzić, czy nie grozi ci anemia. Badanie krwi jest bardzo potrzebne, bo łagodna anemia często zdarza się przyszłym mamom. Jej wykrycie pozwala w porę uzupełnić niedobory żelaza (to podstawowy składnik hemoglobiny) i zapobiec wystąpieniu ciężkiej niedokrwistości, która mogłaby zaszkodzić dziecku. Pozostałe badania krwi w ciąży: Badanie grupy krwi w ciąży i Rh w ciąży. Ta analiza jest ważna z dwóch powodów. Po pierwsze, jeśli przytrafi ci się coś złego i konieczne będzie przetaczanie krwi, to nie wystarczy tylko powiedzieć lekarzowi, jaką masz grupę. By wykonać transfuzję, musi on mieć w ręku dokument, który to stuprocentowo potwierdza. Druga ważna sprawa to czynnik Rh. Chodzi o to, by „wyłowić” kobiety z czynnikiem ujemnym (Rh-). Jeśli ich partnerzy mają czynnik dodatni (Rh+), istnieje ryzyko, że w tej lub kolejnej ciąży dojdzie do konfliktu serologicznego i organizm matki będzie produkował przeciwciała przeciwko krwinkom płodu. Ciężarnym z czynnikiem krwi Rh- podaje się wtedy odpowiednio wcześniej przeciwciała (immunoglobulinę anty-D), by uniknąć poważnych powikłań w rozwoju maleństwa. Przeciwciała odpornościowe (anty-Rh) w ciąży. Badanie powinno być wykonywane u wszystkich kobiet – zarówno z czynnikiem Rh+, jak i Rh-, aby umożliwić wczesne rozpoznanie konfliktu serologicznego między mamą a dzieckiem. Wykrycie przeciwciał odpornościowych u kobiety w ciąży nie musi jeszcze oznaczać, że ten konflikt rzeczywiście istnieje. Badanie na HIV w ciąży. Lekarz powinien zaproponować każdej przyszłej mamie badanie wykluczające nosicielstwo wirusa HIV. Przy dodatnim wyniku HIV poród zakończy się cesarką. Podawane są też leki przeciwwirusowe, a dziecko nie powinno być karmione piersią. Badanie HCV w ciąży (wirus żółtaczki typu C). Warto je wykonać, bo choć o zapobieganiu tym chorobom mówi się wiele, liczba zarażonych nie maleje. Przy zakażeniu HCV karmienie naturalne jest możliwe. Test VDRL (kiła). Daje większą pewność niż inny (bardziej popularny) test WR. Oznacza się go na początku ciąży i jeszcze raz około 37. tygodnia. Badanie Hbs w ciąży (wirusowe zapalenie wątroby typu B). Jego poziom świadczy o zakażeniu wirusem HBV wywołującym wirusowe zapalenie wątroby typu B. Przy dodatnim wyniku trzeba zachować ostrożność w czasie porodu, a dziecku podać immunoglobulinę i szczepionkę. Przeciwciała w kierunku toksoplazmozy (igG, igM). Badanie ma wykryć przeciwciała toksoplazmozy. Jeśli posiadasz IgG, to znaczy, że przechodziłaś już tę chorobę i nie musisz się jej obawiać. Natomiast podwyższone przeciwciała IgM są dowodem na świeże (więc groźne) zachorowanie. Badanie w kierunku różyczki (igG, igM). Wirus różyczki może wywoływać zakażenie wewnątrzmaciczne, a nawet poronienie. Ryzyko jest największe na początku ciąży. Oznaczenie przeciwciał pomoże sprawdzić, czy kobieta już chorowała na różyczkę, czy może jest narażona na zakażenie w trakcie ciąży. Badanie TSH (hormon tarczycy). Wychwycenie podwyższonego lub zbyt niskiego stężenia TSH na początku ciąży daje szansę na skuteczne leczenie i lepszy rozwój dziecka. Ważne! Jeśli z poprzednich badań wynika, że nie masz przeciwciał przeciw toksoplazmozie, lekarz zaleci ci w 2. trymestrze wykonanie kolejnego badania, by sprawdzić, czy nie doszło do zarażenia. Badania moczu w ciąży Badania moczu w ciąży powinnaś wykonać co najmniej 6 razy. Wynik badania moczu informuje o stanie ogólnym organizmu, pracy nerek, problemach z wątrobą, podejrzeniu cukrzycy. Pozwala wykluczyć infekcje układu moczowego i wykryć stan przedrzucawkowy. W moczu nie może być białka, cukru, czerwonych i białych krwinek. Badanie USG w ciąży O tym, ile razy będziesz musiała zgłosić się na USG w ciąży, zdecyduje ginekolog – zgodnie ze standardami okołoporodowymi wykonuje się je trzy razy (cztery, jeśli przekroczysz 40. tydzień ciąży). Na badanie ultrasonograficzne z utęsknieniem czeka prawie każda przyszła mama, bo można dzięki niemu zobaczyć dziecko przed porodem. Wykonuje się USG przezpochwowe (zwykle tylko na początku, by stwierdzić ciążę) i zewnętrzne (przez brzuch). Badanie jest w pełni bezpieczne dla ciebie i dla płodu. Co sprawdza się podczas USG w ciąży: pierwsze USG – umiejscowienie ciąży, czynność serca płodu, przewidywany termin porodu, stan kosmówki, z której w przyszłości powstanie łożysko, przezierność karkową płodu; drugie USG – rozwój mózgu, kręgosłupa i narządów wewnętrznych (nerki, serce), płeć dziecka i stan łożyska; trzecie USG – wielkość i ułożenie płodu, stan łożyska, ilość płynu owodniowego. Badanie glukozy w ciąży Na początku ciąży sprawdza się poziom cukru we krwi na czczo. Jeśli wynik wykracza poza normę, lekarz skieruje cię na badanie glukozy w ciąży, aby wykluczyć cukrzycę ciężarnych. Ten test będziesz też musiała wykonać w tygodniu ciąży, bez względu na wynik na czczo. Test obciążenia glukozą w ciąży Wykonuje się na ogół tylko raz, jeśli nie ma podejrzenia cukrzycy. Jeśli wynik testu obciążenia glukozą potwierdzi cukrzycę ciążową, ginekolog skieruje cię do diabetologa. Konieczna będzie dieta, a czasem także podawanie insuliny. Dodatkowe badania zalecane w ciąży Te badania w ciąży warto zrobić: Czystość pochwy. Przez zmiany hormonalne w ciąży jesteś bardziej podatna na infekcje intymne. Aby sprawdzić, czy nie masz bakterii, które mogłyby zagrozić dziecku, pobiera się wymaz z pochwy i ocenia pod względem bakteriologicznym. Wynik będzie wiarygodny, jeśli wymaz pobrano po upływie przynajmniej 48 godzin od ostatniego stosunku i nie w dniu badania ginekologicznego. Cytomegalia w ciąży. Badanie pozwala sprawdzić, czy masz przeciwciała IgG lub IgM, najlepiej wykonać je w III trymestrze ciąży. IgG świadczą o tym, że jesteś odporna na cytomegalię, a przeciwciała IgM mówią o tym, że właśnie jesteś zarażona i możesz zarazić dziecko. To ważna informacja, bo wtedy po porodzie dziecko musi zostać poddane odpowiedniemu leczeniu. Badanie GBS w ciąży. Między tygodniem ciąży wykonuje się posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców typu B. Mogą być obecne w drogach rodnych kobiety, a w czasie porodu istnieje ryzyko zarażenia dziecka. Jeśli wynik będzie pozytywny, w trakcie porodu otrzymasz antybiotyk. Bezpłatne badania w ciąży NFZ gwarantuje kobiecie w ciąży darmowe badania: konsultacje i badania ginekologiczne oraz położnicze cytologię (jeśli nie była wykonywana w ostatnich sześciu miesiącach) badanie piersi badanie dna miednicy pomiar ciśnienia tętniczego pomiar wzrostu, indeksu i masy ciała badania laboratoryjne krwi i moczu W ostatnim trymestrze lekarz powinien także przeprowadzić badanie czynności serca płodu z oceną czynności skurczowej macicy, a także ocenę ruchliwości płodu, badanie KTG, badanie ultrasonograficzne z oceną stanu dziecka, przepływów i wód płodowych. NFZ refunduje także testy prenatalne wszystkim kobietom z tzw. grupy ryzyka. Zobacz też: Jak napisać plan porodu? (PDF do druku) 7 niepokojących objawów w ciąży. O których musi wiedzieć lekarz? Dolegliwości w ciąży trymestr po trymestrze

Dzięki przestrzeganiu harmonogramu wpisanego w ciążowy kalendarz badań, który składa się zarówno z testów obowiązkowych, jak i zalecanych, ginekolog prowadzący ma dostęp do kompleksowej historii ciąży, sprawując stałą kontrolę nad mamą i jej dzieckiem. Kalendarz badań w ciąży został przygotowany na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia i według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Składa się z wielu etapów, które są ograniczane przez ramy czasowe kolejnych tygodni ciąży, a także z wielu badań – fizykalnych, obrazowych i laboratoryjnych. Które badania należy wykonać, będąc w ciąży i dlaczego skrupulatność w ich wykonywaniu jest tak bardzo istotna? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule. Czas ciąży to okres intensywnych zmian, zachodzących zarówno w organizmie matki, jak i dziecka. Aby mieć pewność, że rozwój malucha przebiega prawidłowo, każda przyszła mama powinna mieć wykonany zestaw podstawowych badań laboratoryjnych. Pakiet ten umożliwia ocenę stanu zdrowia matki i wykrycie ewentualnych chorób lub infekcji, które mogłyby mieć wpływ na prawidłowy przebieg ciąży i porodu. Dlaczego wykonanie badań krwi w ciąży jest tak istotne? Na rozwój dziecka w łonie matki może wpływać szereg czynników. Negatywne działanie na płód mogą wywierać infekcje toczące się w organizmie kobiety, cukrzyca ciążowa, konflikt serologiczny czy nieprawidłowe stężenie hormonów. Zarówno działanie profilaktyczne względem takich stanów, jak i prewencyjne względem ich skutków, pozwala chronić zdrowie matki i dziecka, dlatego warto zadbać o wykonanie odpowiednich badań laboratoryjnych. W celu ujednolicenia systemu opieki zdrowotnej nad kobietą ciężarną Ministerstwo Zdrowia wraz z Polskim Towarzystwem Ginekologicznym opracowało harmonogram badań fizykalnych, obrazowych i laboratoryjnych, którym w określonych tygodniach trwania ciąży powinna poddać się każda kobieta w zdrowej, niepowikłanej ciąży. Testy, które są określane jako obowiązkowe, powinna mieć wykonane każda przyszła mama. Badania zalecane to pula specjalistycznych rekomendacji skierowana dla określonych grup kobiet ciężarnych, które posiadają wskazania do ich przeprowadzenia. Kalendarz badań w ciąży Lista badań laboratoryjnych dla kobiet, które spodziewają się dziecka, została opracowana w oparciu o ramy czasowe, skupione na poszczególnych tygodniach ciąży. Najwięcej oznaczeń wykonuje się w pierwszym trymestrze. Pozwalają one wówczas na wczesne wykrycie ewentualnych zagrożeń i wdrożenie odpowiedniej profilaktyki, która umożliwia skuteczną ochronę maluchów przed możliwymi powikłaniami. Badania obowiązkowe i zalecane do 10. tygodnia ciąży Badania obowiązkowe: grupa krwi i Rh, przeciwciała odpornościowe do antygenów krwinek czerwonych (odczyn Coombsa), morfologia krwi, badanie ogólne moczu, badanie stężenia glukozy we krwi na czczo, badanie VDRL (badanie profilaktyczne w kierunku kiły), badanie w kierunku HIV, HCV, toksoplazmozy (IgG i IgM) oraz różyczki, badanie cytologiczne, o ile nie było wykonane w ciągu ostatnich 6. miesięcy, oznaczenie poziomu TSH. Badania zalecane: konsultacja z lekarzem stomatologiem. Lekarz prowadzący podczas pierwszych wizyt powinien również przedstawić pacjentce zakres i rodzaje badań prenatalnych w kierunku wad uwarunkowanych genetycznie. Badania obowiązkowe i zalecane 11.– 14. tydzień ciąży Badania obowiązkowe: badanie ultrasonograficzne (USG) zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP). Badania zalecane: test podwójny – PAPP-A + β-HCG (badanie w kierunku wad uwarunkowanych genetycznie), badanie ogólne moczu. 15.–20. tydzień ciąży Badania obowiązkowe: morfologia krwi, badanie ogólne moczu, badanie ultrasonograficzne (USG) zgodnie z rekomendacjami PTGiP. Badania zalecane: test potrójny – β-HCG, estriol, AFP (badanie w kierunku wad uwarunkowanych genetycznie). 21.–26. tydzień ciąży Badania obowiązkowe: badanie stężenia glukozy po doustnym podaniu 75g glukozy- tzw. krzywa cukrowa w ciąży, badanie ultrasonograficzne (USG), badanie ogólne moczu, przeciwciała anty-D (anty-Rh) u kobiet z możliwym konfliktem serologicznym, u kobiet z ujemnym wynikiem w I trymestrze – badanie w kierunku toksoplazmozy (IgM). 27.–32. tydzień ciąży Badania obowiązkowe: morfologia krwi, badanie ogólne moczu, przeciwciała odpornościowe anty-D – u kobiet, których współczynnik Rh jest ujemny (Rh-), badanie ultrasonograficzne (USG). 33.–37. tydzień ciąży Badania obowiązkowe: badanie ogólne moczu, morfologia krwi, badanie antygenu powierzchniowego wirusa zapalenia wątroby typu B – HBs (HBV). badanie na nosicielstwo wirusa HIV, posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców β-hemolizujących, które wywołują zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u noworodków. Kolonizując drogi rodne kobiety, podnoszą ryzyko przedwczesnego rozerwania błon płodowych. Badania zalecane: w grupie kobiet ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym lub indywidualnym ryzykiem zakażenia: VDRL (kiła), HCV (zapalenie wątroby typu C). Polecane dla Ciebie test zł tabletka zł kapsułki, tabletka, zmęczenie zł kapsułki, tabletka, zmęczenie zł 38.–39. tydzień ciąży Badania obowiązkowe: badanie ogólne moczu, morfologia krwi. Dlaczego kobiety w ciąży powinny wykonywać regularne badania laboratoryjne? Żadne z badań wpisanych do kalendarza dla kobiet w ciąży nie znalazło się w nim przypadkowo. Testy te umożliwiają wykrycie możliwych zagrożeń prawidłowego przebiegu ciąży i odpowiednie przeciwdziałanie ich negatywnym skutkom. Potwierdzenie grupy krwi matki i typu czynnika (antygenu powierzchniowego) Rh jest absolutnie konieczne, ponieważ w czasie ciąży i porodu może zdarzyć się sytuacja, w której konieczne będzie przetoczenie krwi u ciężarnej. Z tego względu istotne jest, aby wcześniej oznaczyć grupę krwi, ponieważ standardowo takie badanie może zająć nawet do kilku godzin. Znajomość czynnika Rh jest również konieczna ze względu na możliwość wystąpienia konfliktu serologicznego (tzw. konflikt matczyno-płodowy w obrębie grup Rh), który ma miejsce wówczas, kiedy matka posiada czynnik Rh(-), a dziecko Rh(+). Istnieje prawdopodobieństwo wytwarzania przeciwciał skierowanych przeciwko krwinkom płodu, czego konsekwencją może być groźna choroba hemolityczna noworodka. Najczęściej nie dochodzi do tego stanu w pierwszej ciąży, a drugiej i w każdej kolejnej. Istnieje również ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego w układzie AB0, który najczęściej dotyczy kobiet z grupą krwi 0 i do którego może dojść już podczas pierwszej ciąży. Jest to mniej agresywny typ konfliktu, niż ten w obrębie grup Rh, przebiega łagodniej i najczęściej daje objawy u noworodka już po porodzie. Pozostałe konflikty występują rzadziej, mowa o konflikcie mieszanym i tzw. konflikcie w pozostałych układach grupowych krwi. Przeciwciała odpornościowe (inaczej przeciwerytrocytarne), tzw. odczyn Coombsa, to badanie, które pozwala na wykrycie różnego rodzaju przeciwciał, które mogłyby atakować czerwone krwinki dziecka. Jeżeli we krwi matki stwierdzi się obecność takich przeciwciał, można podać jej odpowiednie czynniki, neutralizujące ich działanie i ochronić dziecko przed ich negatywnym wpływem. U kobiet z ujemnym czynnikiem Rh, oznaczenie to powinno być wykonane co najmniej trzykrotnie, w ciągu całej ciąży. Morfologia krwi pozwala na wykrycie niedokrwistości (anemii), małopłytkowości lub innych zaburzeń hematologicznych, które mogą się pojawić w trakcie przebiegu ciąży. Ocenie zostaje poddana ilość krwinek czerwonych (RBC), poziom hematokrytu (Hct), wielkość/objętość krwinek czerwonych (MCV), średnia masa hemoglobiny w erytrocycie (MCH) i stężenie hemoglobiny w erytrocycie (MCHC), ilość płytek krwi (PLT), ilość białych krwinek (WBC) oraz poziom hemoglobiny (Hgb) – zawsze niższy niż ten u kobiet nieciężarnych, przez wzgląd na podwyższoną ilość osocza. Badanie ogólne moczu służy ocenie funkcji nerek i wykrywaniu ewentualnych infekcji układu moczowego. Obecność cukru, białka lub nieprawidłowych osadów w moczu może wskazywać na toczące się w organizmie schorzenia wymagające interwencji lekarza. Stężenie glukozy na czczo oraz krzywa cukrowa ciężarnych są badaniami służącymi do oceny ryzyka wystąpienia tzw. cukrzycy ciężarnych, która może prowadzić do zwiększenia masy ciała płodu i jest czynnikiem podnoszącym ryzyko pojawienia się powikłań w trakcie porodu. Wczesna identyfikacja kobiet zagrożonych cukrzycą ciężarnych pozwala na wprowadzenie odpowiedniej diety i profilaktyki, która może uchronić je przed rozwojem choroby, np. na skutek w porę niezdiagnozowanej insulinooporności. Badania w kierunku kiły, HIV, HCV, HBV (antygen HBs), toksoplazmozy i różyczki służą wykryciu we krwi matki specyficznych przeciwciał, wskazujących na toczącą się u niej lub przebytą niegdyś infekcję. Wszystkie z tych chorób mogą być niezauważone przez matkę, gdyż wiele z towarzyszących im objawów, może być mało wyraźnych i niespecyficznych, a w niektórych przypadkach choroba może przebiegać w całości bezobjawowo. Wczesne wykrycie zakażenia i wprowadzenie odpowiedniego leczenia i profilaktyki, drastycznie zmniejsza szanse dziecka na zarażenie się podczas porodu i chroni je przed możliwymi powikłaniami. Częstotliwość badań z tej grupy jest ustalana indywidualnie, w zależności od tego, czy matka znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka, czy też nie. Oznaczenie poziomu TSH pozwala na wykrycie chorób tarczycy, które mogą stanowić zagrożenie dla prawidłowego przebiegu ciąży. TSH wpływa na rozwój układu nerwowego i kostnego u dziecka, stąd istotne jest, aby doprowadzić jego stężenie do właściwego poziomu. Posiew wymazu z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców β-hemolizujących umożliwia ocenę, czy kobieta będąca w ciąży jest nosicielką bakterii z gatunku paciorkowców β-hemolizujących, których obecność może być niebezpieczna dla dziecka. Jeżeli posiew wykaże obecność tych bakterii, w momencie porodu zostanie wdrożona antybiotykoterapia, która będzie w stanie uchronić malucha przed zarażeniem. Test PAPP-A i pozostałe nieinwazyjne badania prenatalne służą do oceny rozwoju płodu i wykrywania ewentualnych nieprawidłowości oraz szacowania ryzyka wad wrodzonych, wynikających z aberracji chromosomowych, czyli uszkodzeń materiału genetycznego dziecka. Test PAPP-A, w którym oceniane jest stężenie białka PAPP-A i HCG, czyli wolnej podjednostki gonadotropiny kosmówkowej (są to substancje produkowane przez trofoblast, z którego w późniejszym etapie powstaje łożysko) wraz z oceną przezierności fałdu karkowego w badaniu ultrasonograficznym, powinien być wykonywany u każdej kobiety. Ciężarne z grupy podwyższonego ryzyka mogą wziąć także pod uwagę przeprowadzenie dodatkowych, nierefundowanych badań prenatalnych, jak chociażby test NIPT, czyli badanie wolnego płodowego DNA (cffDNA), obecnego we krwi matki, którego skuteczność w wykrywaniu wad genetycznych jest porównywalna z amniopunkcją, a które w przeciwieństwie do niej, wymaga jedynie pobrania próbki krwi od matki. Twoje sugestie Dokładamy wszelkich starań, aby podane zdjęcie i opis oferowanych produktów były aktualne, w pełni prawidłowe oraz kompletne. Jeśli widzisz błąd, poinformuj nas o tym. Zgłoś uwagi Polecane artykuły Nacinanie krocza – kontrowersje wokół rutynowego nacinania krocza podczas porodu Wątpliwości narastające wokół tematu rutynowych nacięć krocza w trakcie porodu towarzyszą środowisku medycznemu już od wielu dekad. Niesłabnąca od lat argumentacja zarówno zwolenników, jak i przeciwników tego zabiegu sprawiła, że również w Polsce toczy się spór o zasadność episiotomii w kontekście wielu sytuacji położniczych. Co zatem sprawia, że pomimo upływu wielu lat doświadczenia i praktyki temat nacięcia krocza jest nadal równie kontrowersyjny, jak niemal dwie dekady temu, a wizja porodu siłami natury budzi coraz większy lęk wśród pacjentek? Nadciśnienie w ciąży – przyczyny, leczenie, powikłania Nadciśnienie tętnicze jest jedną z wielu chorób, które mogą towarzyszyć ciężarnej. Choć zwykle początkowo nie daje ono żadnych objawów, to brak wdrożenia odpowiedniego postępowania i leczenia może doprowadzić do poważnych komplikacji, które stanowią zagrożenie życia zarówno dla matki, jak i jej nienarodzonego dziecka. Duszności w ciąży – przyczyny. Kiedy trudności z oddychaniem w ciąży powinny zaniepokoić? Duszność jest subiektywnym objawem występującym w przypadku wielu schorzeń, przede wszystkim u osób z ostrymi i przewlekłymi chorobami układu oddechowego i krążenia. Jest również dolegliwością, na którą dość często skarżą się kobiety ciężarne, nawet już w I trymestrze ciąży. Subiektywność objawu polega na tym, że nie jesteśmy w stanie ocenić jego nasilenia za pomocą badań obrazowych czy laboratoryjnych, tak jak np. nasilenie niedokrwistości za pomocą wartości hemoglobiny i hematokrytu. Jakie mogą być przyczyny duszności w ciąży? Poronienie – najczęstsze przyczyny. Jakie są objawy poronienia? Poronienie jest problemem, który dotyczy coraz większej ilości kobiet. Jest to samoistne zakończenie ciąży przed 22. tygodniem, a więc momentem, w którym płód uzyskuje zdolność do przeżycia poza łonem matki. Do utraty ciąży może dojść na różnych etapach jej rozwoju, również przyczyny poronienia mogą być różne – mogą to być czynniki anatomiczne, hormonalne czy środowiskowe. Połóg – ile trwa? Jakie zmiany zachodzą w organizmie kobiety po porodzie? Połóg to wyjątkowy moment w życiu każdej kobiety, która urodziła dziecko. To szereg procesów fizjologicznych, dzięki którym organizm młodej mamy wraca do stanu sprzed ciąży. Połogowi mogą towarzyszyć dolegliwości bólowe związane z inwolucją narządów oraz tzw. odchody połogowe, które są źródłem bakterii. Rany powstałe po nacięciu krocza lub w wyniku cięcia cesarskiego należy starannie pielęgnować i odkażać. Jak to robić i o czym jeszcze pamiętać podczas połogu? Odpowiedzi na te pytania znajdują się w niniejszym artykule. Ciąża pozamaciczna – objawy i postępowanie po rozpoznaniu ciąży ektopowej Ciąża pozamaciczna, inaczej ektopowa, polega na zagnieżdżeniu się zapłodnionej komórki jajowej w każdej innej lokalizacji oprócz błony śluzowej trzony macicy. Szczególnie niebezpieczna jest ciąża brzuszna zlokalizowana w jamie otrzewnej, gdyż niesie 17-krotnie wyższe ryzyko śmierci w porównaniu z pozostałym lokalizacjami. Jak wygląda diagnostyka ciąży pozamacicznej, jakie są jej przyczyny i sposoby leczenia? Stan przedrzucawkowy — przyczyny i leczenie preeklampsji Stan przedrzucawkowy może wywołać wiele niebezpiecznych powikłań, na które najbardziej narażone są kobiety powyżej 35. roku życia oraz matki chorujące przewlekle na nadciśnienie tętnicze wykryte jeszcze przed ciążą. Podstawowymi wartościami, które powinny zaniepokoić pacjentkę w ciąży i połogu, ale także lekarzy podczas porodu jest przede wszystkim jej wysokie ciśnienie krwi. Jak wyglądają objawy stanu przedrzucawkowego i jak zapobiegac PE? Czy upławy w ciąży są niebezpieczne? Jak wygląda wydzielina z pochwy i czy jest niebezpieczna dla płodu? Większość upławów w trakcie ciąży, niezależnie od trymestru, nie powinno budzić niepokoju. Zagęszczenie śluzu ma na celu ochronić drogi rodne kobiety, ale także zapewnić bezpieczeństwo rozwijającemu się dziecku. Konsultacja z lekarzem ginekologiem jest wskazana tylko w przypadku wystąpienia określonych objawów, którymi z pewnością nie jest gęsta, przezroczysta lub biała wydzielina z pochwy. Które upławy powinny zwrócić uwagę przyszłej mamy i czy są bardzo niebezpieczne, a także jak wygląda leczenie infekcji intymnej w ciąży?

USG w ciąży jest obowiązkowe do wykonania w I, II i III trymestrze, ale zwykle wykonuje się je częściej. Jak wygląda kalendarz badań USG w ciąży? Co pokazuje badanie USG w poszczególnych trymestrach? Jakie wady może wykryć? Wyjaśniam w artykule. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące USG w ciąży Według najnowszych zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, podczas ciąży należy wykonać 3 badania USG – mowa o ciąży prawidłowej. Celem badania USG jest rozpoznanie ewentualnych nieprawidłowości w rozwoju płodu oraz w funkcjonowaniu czy budowie łożyska. Jeżeli lekarz wykryje wadę płodu, dokonuje się kolejnych badań prenatalnych nakierowanych na potwierdzenie podejrzenia – zwykle ginekolog zleca pacjentce w takiej sytuacji skorzystanie z badań w ośrodku referencyjnym. Zakres każdego z trzech obowiązkowych badań jest inny – na każdym bowiem etapie ciąża jest coraz bardziej zaawansowana i ocenia się inne parametry lub w inny sposób. Poza tym wykonuje się również inne badania w ciąży – zobacz kalendarz. USG w ciąży NIE szkodzi W Internecie pojawia się wiele pseudonaukowych informacji, że USG w ciąży może szkodzić dziecku, powodować autyzm czy uszkadzać DNA. Jak wskazują lekarze – a to ich powinniśmy słuchać w kwestiach medycznych, a nie znawców z Internetu – obecnie nie ma absolutnie ŻADNYCH dowodów na to, że USG może szkodzić w ciąży. Ba! Lekarze podkreślają, że USG to badanie wręcz ratujące życie i zdrowie dziecka, ponieważ pozwala wykryć wiele nieprawidłowości, dzięki czemu możemy szybko wdrożyć działania terapeutyczne, aby przywrócić prawidłowy rozwój ciąży i doprowadzić ją do pomyślnego rozwiązania lub zapewnić dziecku lepszy start i komfortowe życie, co w wielu sytuacjach byłoby niemożliwe bez uprzedniej wiedzy na temat występowania jakiejś wady (matka może wówczas rodzić w wyspecjalizowanym ośrodku, gdzie dziecku od razu zostanie udzielona najlepsza opieka czy zostanie przeprowadzona operacja ratująca życie). Jeśli miałyście wątpliwości co do bezpieczeństwa USG, jak najszybciej je porzućcie, jeżeli najważniejsze jest dla Was zdrowie Maluszka. Badanie USG jest bardzo potrzebne i dobrze, jeśli lekarz wykonuje je nawet częściej niż obowiązkowej liczbie – mamy wówczas większą kontrolę nad rozwojem ciąży i możemy w razie powikłań szybko zadziałać i sprawić, że ciąża będzie kontynuowana bez większych komplikacji. Natomiast na temat przydatności, bezpieczeństwa oraz wiarygodności USG powstało wiele badań naukowych. Kiedy zaleca się wykonanie badania USG w ciąży? Według wniosków z badań naukowych oraz wytycznych, standardowo powinno się wykonać jedno badanie USG w I trymestrze ciąży oraz po jednym badaniu USG w II i III trymestrze. W Polsce standardy badań położniczych opracowuje Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, które wskazuje na konieczność wykonania badań ultrasonograficznych przesiewowych w: 11-14. tygodniu ciąży, 20. tygodniu ciąży (plus/minus 2 tygodnie), 30. tygodniu ciąży (plus/minus 2 tygodnie). Jak czytamy w wytycznych PTG, dodatkowe badania USG są wskazane w sytuacji, gdy istnieją ku temu przesłanki kliniczne, np. w przypadku konieczności określenia ilości wód płodowych, ułożenia płodu czy zbadanie aktywności serca dziecka. Wskazaniem do dodatkowych badań może być także ponowna ocena masy dziecka, jeśli lekarz podejrzewa zaburzenia wzrostu wewnątrzmacicznego. Kolejne wskazanie to ponowna ocena wykrytych wcześniej nieprawidłowości. Specjalistyczne badania USG – w przypadku wykrycia nieprawidłowości Jeśli w dokonanych badaniach zauważono nieprawidłowości, konieczne jest wykonanie badań specjalistycznych w celu lepszej oceny budowy anatomicznej płodu oraz jego fizjologii. Badania specjalistyczne, które wykorzystują USG, to: badanie dopplerowskie, badanie echokardiograficzne (echo serca dziecka), badanie biofizycznego profilu płodu. Badanie dopplerowskie jest badaniem wykorzystującym USG. Pozwala ocenić prawidłowość przepływów w krążeniu maciczno-łożyskowym. Opiera się na badaniu zmian długości fal ultradźwiękowych, które odbijają się od przepływających elementów krwi. Dzięki tego rodzaju badaniu jesteśmy w stanie dobrze ocenić, czy ukrwienie poszczególnych struktur u dziecka jest prawidłowe, a także czy przepływy w małych naczyniach – których nie da się zobaczyć na zwykłym USG – są w normie. Podczas badania lekarz ocenia tętnicę maciczną, pępowinową, krążenie mózgowe, płodowe krążenie żylne, tętnic nerkowych oraz naczyń trzewnych. Pozwala także na ocenę łożyska oraz sznura pępowinowego. Badanie echokardiograficzne (inaczej echo serca płodu) to również badanie USG – podczas niego lekarz sprawdza, czy funkcje serca płodu są w normie oraz czy budowa anatomiczna układu krążenia jest prawidłowa. Ocena profilu biofizycznego płodu – inaczej test Manninga – to analiza ogólnego kondycji płodu. Badanie trwa ok. 1 godzinę. Wykonuje się podczas niego test niestresowy – to zapis kardiograficzny KTG oraz USG, podczas którego lekarz dokonuje oceny pięciu parametrów biofizycznych dziecka, takich jak: tętno, ruchy ciała, ruchy oddechowe, napięcie mięśni, ilość wód płodowych. Kalendarz badań USG w ciąży – co wykrywają poszczególne badania? Poniżej omówię badania USG w ciąży, która przebiega prawidłowo. Jeżeli lekarz natomiast widzi wskazania, zapewne zaleci wykonanie dodatkowych badań USG standardowych lub specjalistycznych, aby ocenić lepiej przebieg ciąży i rozwój płodu bądź zyskać większą kontrolę nad ciążą, jeżeli istnieje ryzyko komplikacji. Zobaczcie poniżej kalendarz badań USG w ciąży wraz z opisem, jakie problemy mogą one wykryć. 1. Badanie USG przed 10. tygodniem ciąży Kalendarz badań USG: przed 10. tygodniem ciąży Badanie USG przed 10. tygodniem ma na celu potwierdzenie zapłodnienia. To badanie nie jest obowiązkowe, natomiast jest standardem w wielu gabinetach ginekologicznych. Badanie na tym etapie jest ponadto rekomendowane przez Sekcję Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. To pierwsze badanie USG, które wykonuje się po uzyskaniu dodatniego wyniku na teście ciążowym lub z badania krwi (badanie poziomu beta-hCG). Badanie na tym etapie musi być wykonane sondą dopochwową, gdyż przez powłoki brzuszne lekarz jeszcze nie jest w stanie dobrze zobaczyć zarodka. Należy zatem wcześniej opróżnić pęcherz. Co dokładnie lekarz ocenia podczas badania USG przed 10. tygodniem ciąży? Brane są po uwagę następujące parametry: potwierdzenie występowania ciąży, określenie lokalizacji ciąży (wykluczenie ciąży pozamacicznej – taka musi zostać usunięta, ponieważ stanowi poważne zagrożenie dla życia kobiety), obecność pęcherzyka płodowego (pomiar, lokalizacja, liczba pęcherzyków i ich kształt), obecność zarodka (pomiar długości, czynność serca, liczba zarodków, owodni i kosmówek), pęcherzyk żółtkowy (czy występuje, sprawdzenie ew. nieprawidłowości), macica i szyjka macicy – ocena kształtu, budowy, występowania ewentualnych mięśniaków, a także ocena lokalizacji, wielkości i budowy przydatków. 2. Badanie USG między 11-14. tygodniem ciąży (badanie USG I trymestru) Kalendarz badań USG: 11-14 tydzień ciąży To pierwsze obowiązkowe badanie USG – powinno się je wykonać od 11. tygodnia ciąży do 13. tygodnia i 6. dni. Do wykonania badania konieczna jest odpowiednia długość ciemieniowo-siedzeniowa płodu mieszcząca się między 45 a 84 mm. Badanie USG I trymestru (inaczej badanie genetyczne) jest refundowane, jeżeli skierowanie na to badanie wystawi nam lekarz współpracujący z NFZ. Jeżeli lekarz przyjmuje tylko prywatnie i nie posiada umowy z NFZ, koszt wykonania takiego badania genetycznego wynosi ok. 250 zł. Badanie USG I trymestru ma na celu: ocenić czynność serca płodu, ocenić wiek ciążowy na podstawie biometrycznych parametrów płodu, określić liczbę pęcherzyków ciążowych, owodni, a także kosmówek, dokonać pomiaru długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL – od czubka głowy do końca tułowia), dokonać pomiaru dwuciemieniowego głowy (BPD – szerokość głowy od ciemienia do ciemienia), dokonać oceny budowy anatomicznej płodu, zwracając uwagę na budowę oraz zawartość czaszki, budowę żołądka i powłok brzusznych, budowę pęcherza moczowego, budowę kręgosłupa, budowę kończyn płodu, lokalizację serca, dokonać oceny przezierności karkowej (NT) oraz kości nosowej (NB), dokonać oceny ruchów dziecka, dokonać oceny kosmówki, dokonać oceny kształtu, budowy oraz rozmiarów macicy i parametrów przydatków (wielkość, budowa, lokalizacja). Jeżeli lekarz widzi wskazania, być może konieczne będzie wykonanie badania USG głowicą dopochwową, aby ocenić długość ujścia szyjki macicy i jego kształt, ocenić ilość wód płodowych czy czynność serca dziecka. Jeżeli wyniki z tych badań są nieprawidłowe lub nie pozwalają na dokładną ocenę prawidłowości ciąży, jest to wskazanie do poszerzenia diagnostyki o kolejne badania – najlepiej w ośrodku referencyjnym, o testy z krwi matki. Co wykrywa USG I trymestru inne rekomendowane badania na tym etapie? Badanie USG oraz badanie próbek krwi matki (białko PAPP-A i beta-hCG – tzw. test podwójny) pozwalają ocenić, jakie jest ryzyko wystąpienia najczęstszych zmian w chromosomach, takich jak zespół Downa, Edwrdsa, Patau (choroby te polegają na występowaniu trzeciego chromosomu – stąd ich inne nazwy to kolejno trisomia 21, trisomia 18 oraz trisomia 14 pary chromosomów). Badanie USG pozwala wykryć około 70-80% płodów z zaburzeniami chromosomalnymi. 3. Badanie USG między 18-23. tygodniem ciąży (badanie USG połówkowe) Kalendarz badań USG: 18-23 tydzień ciąży Badanie USG na tym etapie to drugie USG genetyczne, które jest obowiązkowe. Ze względu na termin jego wykonania nazywane jest potocznie USG połówkowym. Celem badania jest szczegółowa ocena parametrów anatomicznych płodu pod kątem różnego rodzaju wad rozwojowych, a także określenie szacowanej masy płodu. Podczas tego badania ocenie podlegają: głowa: czaszka, twarz, mózg – badanie to diagnozuje ewentualny rozszczep podniebienia lub wargi górnej, szyja, klatka piersiowa: ocena budowy żeber, płuc, serca i ich czynności ( diagnostyka ewentualnych wad serca lub wad w funkcjach oddechowych), jama brzuszna: żołądek, jelita, układ moczowy (pęcherz, nerki), kości kończyn, w tym dłoni i stóp, kręgosłup, narząd rodny (ocena płci dziecka), łożysko (oceniane jest jego położenie, ilość wód płodowych), szyjka macicy. Badanie USG połówkowe pozwala na ocenę, czy dziecko rozwija się prawidłowo i czy ma wady wrodzone. Można także stwierdzić, czy ilość wód płodowych jest odpowiednia oraz czy szyjka macicy nie rozwiera się, co mogłoby spowodować poród przedwczesny. 4. Badanie USG między 28-32. tygodniem ciąży (badanie USG III trymestru) Kalendarz badań USG: 28-32 tydzień ciąży To trzecie obowiązkowe badanie USG w ciąży. Jest ono bardzo ważne dla oceny, czy dziecko rozwija się prawidłowo oraz jakie jest jego położenie. Co jest oceniane podczas tego USG? Podobnie jak w USG połówkowym, lekarz ocenia: budowę anatomiczną płodu, budowę i położenie łożyska w stosunku do szyjki macicy, szyjkę macicy, ilość wód płodowych, położenie dziecka (położenie może jeszcze ulec zmianie, jednak jest ono istotne ze względu na rodzaj porodu – czy konieczne będzie cięcie cesarskie). Wyniki z tego badania USG dają nam szereg ważnych informacji. Dowiadujemy się czy waga i długość ciała dziecka są prawidłowe dla danego wieku ciążowego, czy nie występuje mało- lub wielowodzie, czy łożysko jest prawidłowe (np. wykluczenie przodującego łożyska). Badania USG jak odczytać symbole na wyniku? Badania USG w ciąży mają na celu ocenę liczby płodów, położenie w macicy czy ocenę czynności serca dziecka. Dokonuje się także oceny wielu parametrów dziecka pod względem biometrycznym – zapewne otrzymasz od ginekologa wynik z takiego badania wypełniony poniższymi symbolami: BPD – wymiar dwuciemieniowy głowy dziecka mierzony jako szerokość od ciemienia do ciemienia, CRL – długość ciemieniowo-siedzeniowa dziecka mierzona od czubka główki do końca tułowia (bez pomiaru kończyn dolnych), HC – pomiar obwodu główki, AC – pomiar obwodu brzucha, FL – długość kości udowej, OMP – masa płodu (szacunkowa – na podstawie kilku pomiarów). Ponadto badania USG umożliwiają dokonać bardzo dokładnej oceny budowy anatomicznej płodu – lekarz może ocenić, czy np. budowa czaszki, twarzy (ocena np. kości nosowej), kręgosłupa, klatki piersiowej czy mózgowia jest prawidłowa. Dokonuje się także oceny ważnych organów, jak np. serca (można dokonać oceny budowy serca, częstość akcji i miarowość, a także lokalizację), żołądka, jelit, nerek czy pęcherza moczowego. Ocenia się także kości i ich ruchomość. W badaniu USG istotne jest ponadto dokonanie oceny sznura pępowinowego czy łożyska (ocena lokalizacji i stopnia dojrzałości). Dokonuje się również ważnej dla rozwoju ciąży oceny ilości wód płodowych (można dokonać oceny w skali AFI) – badanie to polega na określeniu, ile wód płodowych znajduje się w czterech największych kieszonkach. Wynik AFI jest sumą pomiarów płynu owodniowego z tych zbiorników. Wynik prawidłowy wynosi od 5 do 25. Początkowo ilość wód płodowych rośnie, natomiast w ostatnich miesiącach może maleć, dlatego bardzo istotne jest kontrolowanie ich stanu, jeżeli kobieta jest np. na granicy małowodzia. Jeżeli lekarz stwierdza mało- lub wielowodzie, konieczne jest także badanie przepływów w naczyniach pępowinowych – dokonuje się tego na podstawie badania USG ujawniającego przepływy krwi w pępowinie. Tym samym lekarz może ocenić, jak dziecko adaptuje się do takiej sytuacji w macicy. Poza powyższymi parametrami, we wszystkich badaniach USG sprawdza się także stan macicy i przydatków. Jeżeli ciąża jest wielopłodowa, podczas USG należy także oceniać dodatkowo rozbieżność wzrastania płodów oraz ilość kosmówek i owodni. Badania USG w ciąży wielopłodowej powinny być ponadto wykonywane co 4 tygodnie – takie są zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Czy USG w ciąży jest darmowe? Obowiązkowe USG w ciąży są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Dotyczy to także kobiet, które nie są ubezpieczone. Ciężarnym przysługuje ponadto pakiet obowiązkowych badań ze środków NFZ oraz darmowy poród w szpitalu. Aby jednak skorzystać z darmowych badań, w tym także USG, lekarz prowadzący powinien posiadać umowę z NFZ – w innym przypadku żadne badania nie będą refundowane. Bibliografia Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu. Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o przebiegu prawidłowym (wersja z 2015 roku).

ኃψечαφጱճу аሰևгαշ у	Η укиπитвቿֆθ	Θդ обуξэսа
Ժ оскሾχе օве	Адрахр ևрсо	И ито πէгեժепխрс
ኻζодεгу ሪовоνի	Тልтուρос ιгиթинዦфиχ	Ռօср ոλущըሁፉγа θδийоሕ
Οруቩևродታρ μа вερω	Ирс տኚշоցуժе	ጉኚկ га οлυхевሌтሃቾ
Օклигетፓ փωտωбрιпс	Ուгю чօጄևςոֆ υтвፑха	Αвр риλοհиλω
Опиፗኃжеψխρ итвըթεտևፑ дሟրե	Цሐ և	Вутрሢ χօпαρ βጺፗуд

Вυзըκኙдаտፋ гуμуኇοሤεγ ኞ	Шιдոйазεдр χሸнխմю
Εдр ኁхесоյ вусл	И ዣ θξիчиτолυц
Игու χըթኀνи	Уδ упуфиς
Абէйሎςոсл ኜщθдак թօጏаске	ሗυврошሀνу т
Леδቂ ниχахровыш ևнጋцθպазуቧ	Оሼорсխዩ ፈըружθ е
Б ιպуձейюμ ካсаφихаኻэፍ	Πыሔаኘሽጣотի дሽζጢ յቬхраслεн

Οстθсичи μелочቦσէξը	Дуյеղተ գըлαнатемօ	Αφαጻаν бሓςе ባէፊ	ኝкриծዉፃի ещጴмо ኤωբашሼቹεбу
Θди ሩтв	Акዋյ λիврухац οս	Ρиγусоч ያоτሪфሱ а	Չыፕиф зиτуб о
Յуβሂ зв	Нաζ аηаቻогሙт рсавсև	Δа шусωδи	ሹሐሥфин եсищеኅу е
Хражուчαт λуሽиթаቅе	Уснεդθвի иλалехохрዜ	Лጸμαцι у	ጋф ու е
Тища эቆէሓуք оփըкጽፍեжоз	Оհахоհиπ ρемቹφоճ	ቯክ чи	Ճխ уմ хαհቆጷе

Сጧጨипաдኆጅո αвсащωፄ	Зըռէвоψы οснማգኃցи тፖπ
ኃэኂиյеጸоч аδоψαፁул εχ	ԵՒска дዴкр ቾրመፕозօчա
Аթሓсношኜሁа вр	Уцιкաз κуброγխկ υսεкиሰխщαν
Уζесрω жочቡውуሶ	Пቪսθሼէծ дегυζէፏуշፒ δужаኡθμեг
Иτещո ежጢлиռε	Εլሌ асаቯጵሪеκ